نگاهی دقیق به واژه ناماسته در سنت یوگا
اگر تا به حال در کلاس یوگا شرکت کرده باشید، احتمالاً در پایان کلاس این صحنه را دیده‌اید: مربی یوگا در وضعیت نشسته راحت (شبیه چهارزانو) می‌نشیند، کف دستانش را به هم می‌چسباند، چشمانش را می‌بندد و با لحنی آرام می‌گوید: «ناماسته». هنرجویان نیز در پاسخ همان واژه را تکرار می‌کنند، گاه بی‌آنکه معنای آن را بدانند.
اما واقعاً ناماسته یعنی چه؟
آیا فقط یک ژست زیباست یا مفهومی عمیق‌تر در پشت آن نهفته است؟
ریشه واژه «ناماسته» در زبان سانسکریت:
واژه namaste در زبان سانسکریت از سه بخش تشکیل شده است:
nama (नम) = تعظیم کردن، خم شدن با احترام
as = من (ضمیر اول شخص)
te = تو (ضمیر دوم شخص)
به صورت تحت‌اللفظی، «namaste» یعنی: من به تو تعظیم می‌کنم.
این تعظیم، صرفاً یک حرکت فیزیکی نیست، بلکه نماد احترام از روح من به روح توست. در فلسفه هندو و یوگا، باور بر آن است که در درون هر فرد، جرقه‌ای الهی یا جنبه‌ای از آگاهی کیهانی وجود دارد.
بنابراین، وقتی می‌گوییم «ناماسته»، در واقع می‌گوییم: «روح من، روح تو را که تجلی خداوند است، می‌شناسد و به آن احترام می‌گذارد.»
تلفظ صحیح واژه «ناماسته» چگونه است؟
در زبان انگلیسی، اغلب این واژه به صورت نا-ما-استِی (nah-mah-STAY) تلفظ می‌شود که با تلفظ صحیح سانسکریت تفاوت دارد.
تلفظ درست آن در سانسکریت به این شکل است:
نَه-مُه-سْتِه (nuh-MUH-stheh)
ناماسته چه زمانی و چگونه استفاده می‌شود؟
در فرهنگ سنتی هندی و جنوب آسیا، «ناماسته» یا «نامسکار» هنگام سلام‌کردن به بزرگ‌ترها، معلمان، یا افراد محترم استفاده می‌شود، نه هنگام خداحافظی.
بنابراین، استفاده از آن در پایان کلاس یوگا برای برخی از اهالی آسیای جنوبی عجیب یا نامأنوس است. با این حال، مانند بسیاری از عناصر یوگا، کاربرد آن در غرب تغییر یافته و حالا بیشتر به نشانه قدردانی و اتحاد در پایان کلاس به کار می‌رود.
نکته مهم این است که بدانیم چرا از این واژه استفاده می‌کنیم؟
آیا واقعاً به مفهومی که منتقل می‌کند متصل هستیم؟ یا فقط از آن به‌عنوان «ژست یوگایی» استفاده می‌کنیم تا فضا را روحانی‌تر جلوه دهیم؟
تفاوت «ناماسته» و «نامسکار» چیست؟
هر دو واژه برای ادای احترام به کار می‌روند، اما با تفاوت‌هایی ظریف:
Namaste بیشتر به عنوان سلامی مؤدبانه و شخصی استفاده می‌شود.
Namaskar در موقعیت‌هایی رسمی‌تر یا در برابر افراد بسیار محترم یا مقامات معنوی استفاده می‌شود.
نمونه‌ای آشنا از «نامسکار» را در عبارت «سوریا نامسکار» (درود به خورشید) می‌بینیم – که در آن به خورشید، منبع نور و آگاهی، احترام می‌گذاریم.
ژست فیزیکی ناماسته: آنجَلی مودرا (Anjali Mudra)
همراه با گفتن ناماسته، حرکتی خاص انجام می‌شود که در یوگا به آن آنجَلی مودرا می‌گویند:
کف دستان را روبه‌روی قلب به هم می‌چسبانیم
انگشتان رو به بالا هستند
شست‌ها به مرکز سینه (جناغ) تکیه دارند
چشم‌ها بسته می‌شوند و سر یا تنه کمی خم می‌شود
«ما دستانمان را در چاکرای قلب می‌گذاریم تا جریان عشق الهی را فعال کنیم. با بستن چشم‌ها و خم‌کردن سر، ذهن را تسلیم قلب می‌کنیم.» – پالکیوالا
نکته جالب اینکه در فرهنگ هندی، حتما نیازی به گفتن واژه "ناماسته" نیست. فقط انجام ژست آنجلی مودرا، بدون کلام، خود گویای احترام و سلام است.
آیا می‌توان ناماسته را به خود نیز گفت؟
بله. این ژست و واژه فقط برای دیگران نیست. می‌توان آن را در قالب تمرینی مراقبه‌ای، به خود نیز تقدیم کرد.
سادگورو، آموزگار معنوی معاصر، می‌گوید:
«وقتی با ناماسته دستان خود را به هم می‌چسبانید و به درون توجه می‌کنید، دوگانگی درون شما به تعادل می‌رسد.»
او این ژست را راهی برای ایجاد صلح درونی، تعادل ذهنی و اتحاد بین منِ درونی و جهان بیرون می‌داند.
چگونه به‌درستی از ناماسته در کلاس یوگا استفاده کنیم؟
در ابتدای کلاس می‌توان ناماسته را به عنوان «سلامی محترمانه» گفت.
در پایان کلاس می‌توان آن را به عنوان «ابراز قدردانی و اتحاد» انجام داد.
پالکیوالا می‌گوید:
«در پایان کلاس، انرژی فضا آرام‌تر است. معلم با ادای ناماسته به شاگردان، به معلمان خودش نیز ادای احترام می‌کند و از همه دعوت می‌کند که به حقیقت درونی‌شان متصل شوند.»
بار دیگر که در پایان کلاس یوگا دستانتان را روی قلب گذاشتید و گفتید «ناماسته»، لحظه‌ای تأمل کنید: آیا این کلمه را صرفاً برای تمام‌کردن کلاس می‌گویید؟ یا با نیتی واقعی، در حال ادای احترام به روح انسانی دیگر هستید؟
ناماسته 🙏
Powered by Froala Editor